Okula başlama hem aile için hem de çocuk için heyecan verici bir deneyimdir. Çocuk ilk sosyal ilişkilerine ailede başlar, sonrasında anaokulu aracılığıyla dış dünyaya açılarak akran ilişkilerini geliştirir. Bu nedenle çocuğun hayatında kalıcı etkileri olan okul öncesi eğitimin önemi büyüktür.

Okula başlamak kimi çocuklar için heyecan vericiyken, kimi çocuklar için sancılı bir süreç olabilmektedir. Çocuk, ilk güven duyduğu kişi olan annesinden veya bakım veren diğer kişilerden ayrılmakta zorlanabilir, okula ve öğretmenine alışmak  için zamana ihtiyaç duyabilir, okula gitmek istemeyebilir.

Çocuk Okula Neden Gitmek İstemez?

• Ayrılık kaygısı yaşaması
• Belirsizlik ve bilinmezliğin verdiği kaygı
• Aile bireylerinin birbirlerine çok bağlı ya da bağımlı olması
• Ev içinde hiç kural koyulmaması,  her istediğinin yapılması ve böylece evin okuldan daha cazip gelmesi
• Çocuğun değişim ve yeniliklerle baş etmekte zorlanması
• Ebeveynleri tarafından terk edilme korkusu
• Anne-baba tutumları (Aşırı koruyucu ebeveyn tutumları)
• Çocuğun performans kaygısı yaşaması
• Anne veya babanın hasta olması
• Yeni kardeş doğumu veya annenin hamile olması
• Evde kalan kardeşi kıskanma

 Ayrıca okula gitmek istemeyen çocuklarda;

Alt ıslatma, tırnak yeme, yemek veya uyku düzeninde bozulma, baş ve ya karın ağrısı gibi belirtilerle bu isteksizlik kendini gösterebilir.

Peki Ne Yapmalıyız?

Anne- baba ne kadar sakin, kararlı ve kaygısız olursa çocukta o kadar kaygısız olacaktır. Çünkü çocuğunuz sizin endişelerinizi çok net hissedecektir unutmayın. Okul sabahına gergin bir ruh hali ile başlamak da olumsuz etki yaratmaktadır. Mutlu başlayan gün mutlu ve istekli devam edecektir. Çocuğun evden ayrılırken stressiz, mutlu ayrılmasına, ev içinde koşturma olmamasına özen gösterilmelidir. Okula başlamadan önce yapılacak hazırlıklar çocuğun okula uyumunda çok büyük önem taşımaktadır. Çocuk öncesinde duygusal olarak hazırlanmalıdır. Mutlaka evde okulla ilgili olumlu konuşmalar (sadece oyun oynanan bir yer olarak anlatılmamalı) yapılmalı, okul kavramı çocuğa verilmelidir. Çocuğun düzenli olarak okula getirilmemesi veya çeşitli sebeplerle okuldan uzak kalması gibi nedenler okula alışma sürecini zorlaştırıcı etkiye sahiptir. Ailenin tüm bireyleri çocuğun okula düzenli gitmesi konusunda kararlı olmalıdır. Çocuğun okula gitmemesi halinde sınıf içindeki grup çalışmalarında aksaklıklar olacağı anlatılmalı. Anne ve babanın bu konudaki yanlış tutumu gelecekteki okul fobisinin nedeni olabilmektedir. Okulun olumlu yanları anlatılarak çocuğun okula gitmesi özendirilmeli (Örn:  Kişisel ilgisine hitap eden şeylerden bahsetme). Bunun yanı sıra anne-baba kendi okul anılarını da anlatabilir. Okula gitmekte kaygı yaşayan çocukla alay edilmemeli, kimseyle kıyaslanmamalı veya baskı yapılmamalı.

 —  Sen artık abla oldun, ablalar ağlamaz.

 —  Herkes gidiyor sen niye korkuyorsun?

 — Böyle davranırsan öğretmenin/ arkadaşların seni sevmez 

 gibi söylemlerden kaçınılmalı.

Okula alışma döneminde çocuğun düzeni ile ilgili diğer ritüelleri değiştirilmemeli. Bu dönemde çocuğun hayatında herhangi bir farklılık (bakıcı değişikliği, taşınma, tuvalet eğitimi vb. ) yaratmamaya dikkat etmek gerekir. Unutulmamalıdır ki; çocuk için okula başlamak zaten başlı başına büyük bir değişikliktir. Çocuk okul hakkında mutlaka bilgilendirilmeli (Eve nasıl döneceği, servis kullanıp kullanmayacağı, eve geldiğinde kimin karşılayacağı vb.). Eve döndüğünde gününün nasıl geçtiğini sorulmalı ancak ısrarcı olunmamalı ve paylaşmak istediği zaman anlatmasına izin verilmeli. Okulla ilgili kaygı uyandıracak sorular sormaktan kaçınılmalı. “Ağlamadın değil mi?” , “Bir problem oldu mu?”  gibi sorular tetikleyici olabilmektedir. Çocuk servis kullanıyor ise vedalaşırken rahat ve net olunmalı anne-babanın kaygısının çocuğa geçtiği unutulmamalı. Anne ve babanın bakışındaki tedirginliği, üzüntüyü bile hemen hissedecektir. Ayrılırken, ”Eminim ki çok güzel bir gün geçireceksin.” diyerek yüreklendirilmeli. Servis kullanmıyor ise ve ebeveynlerinden biri bırakıyorsa (mümkünse ayrılmakta daha az zorlandığı ebeveyn tarafından okula getirilmeli) çocukla vedalaşma süresi uzatılmamalı. Çocuğa söylenecekler kısa ve net olmalı. Ne de olsa alışır düşüncesiyle asla haber vermeden, hoşça kal demeden gidilmemeli. “Ağlarsan veya karnın ağrırsa seni alırım” demekten kaçınılmalı. Onun yerine “Eğer kendini kötü hissedersen karnın ağrırsa ve ya miden  bulanırsa öğretmenine söyleyebilirsin, öğretmenin gerekli görürse beni arar ve seni almamı ister” denilebilir. “Ağlarsan veya karnın ağrırsa seni alırım” demekten kaçınılmalı. Onun yerine “Eğer kendini kötü hissedersen karnın ağrırsa ve ya miden  bulanırsa öğretmenine söyleyebilirsin, öğretmenin gerekli görürse beni arar ve seni almamı ister” denilebilir. İlk günler (2-3gün) okula beraber gelin ve 1.gün 1 saat kadar  2. gün 2 saat kadar sınıfta beraber kalın. Eğitim faaliyetlerine katılın.  Diğer günler kısa süreliğine okuldan ayrılın. Ayrılacağınızı ve biraz sonra  gelip  onu okuldan alacağınızı çocuğunuza söyleyin.

Şüphesiz ki uyum sürecinde en önemli şey ebeveyn tutumudur. Anne-baba güven duyarsa, çocuk da güven duyacaktır. Anne-baba hazır olursa çocuk da hazır olacaktır.

KAYNAKÇA

http://cocuklaringelisimi.com/2015/09/03/okul-oncesi-cocuklarda-okula-uyum-surecinin-saglikli-olmasi-icin-ebeveynlere-17-pratik-oneri/